آبیاری و تغذیه گیاهی خیار

در این مقاله شما با آبیاری و تغذیه گیاهی خیار، نیاز آبی، بهترین روش آبیاری، مراحل آبیاری، توصیه های کود دهی، آفات و بیماری های خیار آشنا خواهید شد.

معرفی برنامه آبیاری و تغذیه گیاهی خیار

خیار از جمله صیفی ‌جات پر مصرفی است که در مزرعه، گلخانه یا باغچه حیاط به راحتی قابل کشت است. دوره رشد این گیاه حدود ۲ ماه است و بعد از این زمان شروع به میوه دهی می‌کند. خیار یک گیاه بالارونده است و رشد یک ‌ساله دارد که طول هر کدام از بوته ‌ها ۱ تا ۳ متر می ‌باشد.

اصولاً برگ ‌های گرد خیار، ۳ تا ۵ لوب دارد و ساقه ‌های گیاه به شکل گوشه ‌دار می ‌باشد. رشد خیار وقتی روز بلند است، گیاهی یک ‌پایه محسوب می ‌شود و در صورتی که دمای محیط بالا باشد گل ‌های نر نسبت به گل‌ های ماده بیشتر تولید می‌ شود و وقتی که روز کوتاه باشد گل ‌های ماده در قیاس با گل ‌های نر بیشتر تولید می ‌شود.

نحوه کاشت خیار

آبیاری و تغذیه گیاهی خیار به ‌صورت کشت مستقیم بذر در مزرعه مرسوم است، اما اخیراً از نشا های معمولی برای جلوگیری از تلفات بذری و همین طور نشای پیوند برای افزایش عملکرد و مقاومت به آفات و بیماری‌ ها استفاده می ‌شود.

جوانه ‌زنی بذر خیار در دمای ۳۵-۳۰ درجه سانتی گراد سریع است. جوانه‌ زنی در دما های ۲۹-۲۸ درجه سانتی گراد، در مدت ۳-۲ روز صورت می‌گیرد. خاک ‌های سرد باعث تأخیر در جوانه ‌زنی و فاسد شدن بذر می‌ شوند. در خیار گلخانه ‌ای بعد از انتقال نشا (با ۴-۳ برگ حقیقی) تا زمان گل دهی دمای ۲۵ درجه سانتی گراد تنظیم می‌ گردد. بعد از آن دمای روز ۲۱-۲۰ و دمای شب ۱۸-۱۷ درجه سانتی گراد تنظیم می‌ شود.

دما نباید بیشتر از ۲۸ درجه سانتی گراد و کمتر از ۱۷ درجه سانتی گراد باشد. به طور کلی دما های پایین مناسب رشد رویشی و دما های بالا مناسب رشد زایشی می ‌باشند. در خیار مزرعه ‌ای دمای ۳۰ درجه سانتی گراد روز و ۲۰ درجه سانتی گراد شب برای رشد بهترین است.

دما های کمتر از ۱۵ درجه سانتی گراد رشد را محدود می‌ کند و در صورتی که گیاهان چند روز با دمای کمتر از ۱۰ درجه سانتی گراد مواجه شوند، دچار سرمازدگی می ‌شوند و در اثر یخبندان گیاهان از بین می ‌روند.

از مزیت های کشت خیار در گلخانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کیفیت بالای محصول
• تولید محصول خارج فصل
• صرفه جویی در مصرف آب و انرژی
• افزایش میزان تولید در واحد های سطح
• ایجاد اشتغال زایی در شهر های بزرگ و کوچک

خاک و آب مناسب کشت خیار

خیار در خاک ‌های لومی و سیلتی حاصلخیز با PH بین کمی اسیدی تا کمی قلیایی با زهکشی خوب رشد سریع دارد. گیاه خیار به آبیاری مداوم و یکنواخت احتیاج دارند و به خاک‌ های سرد و با زهکشی ضعیف، حساس هست. نیاز آبی خیار حدود ۵۰۰۰-۴۰۰۰ متر مکعب در هکتار در طی فصل رشد است گیاهی حساس به غرقاب هستند.

بسته به نوع خاک و شرایط رشد حدود 25 الی 50 میلی ‌لیتر آب در هفته، برای رسیدن به بهترین کیفیت خیار نیاز است.آبیاری نیز باید به آهستگی و آرامی انجام شود به ‌طوری‌که حداقل تا عمق ۶۰ سانتی‌ متری خاک نفوذ کند. دور آبیاری خیار معمولاً 5 تا نهایت 7 روزه است.

از قدیم خیار را به صورت جوی و پشته کاشته و آبیاری می ‌کردند اما این روش سبب اتلاف آب زیادی را موجب می‌شود. آبیاری نواری با تیپ از جمله بهترین روش ‌های آبیاری مناسب کاشت خیار است.

بهترین سیستم آبیاری مناسب برای گیاه خیار

سیستم آبیاری تحت فشار نواری بهترین روش برای آبیاری خیار می باشد. این سیستم با استفاده از لوله های لی فلت و لوله های نخدار برای اجرای خطوط اصلی و مانیفلد ها استفاده کنید.

همچنین نحوه آرایش سیستم آبیاری در اینجا بسیار مهم است.

با توجه به اینکه فاصله بوته های گیاه خیار 40 الی 50 سانت کاشته می شود، تعداد نوار تیپ های مورد نیاز در یک هکتار 20 تا 25 رول هزار متری می باشد. نکته: نحوه محاسبه تعداد نوار تیپ ها بر اساس فاصله کاشت و مساحت 1 هکتار حساب شده است.

تغذیه و کود دهی خیار

مراحل آبیاری و تغذیه گیاهی خیار شامل سه مرحله پیش کشت یا آماده سازی، رشد رویشی و رشد زایشی می باشد. نکته: مقادیر کود های توصیه شده برای یک هکتار می باشد.

مرحله پیش کشت

مرحله رشد رویشی

زمان رشد زایشی

آفات و بیماری ‌های خیار

در این بخش می خواهیم بخشی از بیماری و آفات خیار را معرفی کنیم که ممکن است در طول رشد گیاه با آن ها روبرو شوید:

• شته جالیزی
• کنه عنکبوتی
• سوسک ‌های خانواده الاتریده
• سوسک‌ های خانواده  تنبریونیده
• شب پره
• سپتوریوز کدوئیان
• آنتراکنوز
• موزائیک خیار
• سفیدک دروغی خیار
• گموز

نکات مهم برنامه آبیاری و تغذیه گیاهی خیار

برای اینکه بهترین بهره برداری از سیستم آبیاری و تغذیه اصولی گیاه خیار داشته باشید رعایت نکات زیر جهت بهره وری بالای محصول  لازم است:

1- جدول فوق به صورت عمومی تهیه شده و بنابراین رعایت تمامی مراحل ذکر شده الزامی نیست. و بنابراین مراحل و مقادیر دقیق مصرف، بر اساس آنالیز آب، گیاه و خاک و مطابق نظر کارشناسان شرکت مشخص می شود.

2- کنترل کننده اسیدیته خاک PH Regulator به صورت دوره ای باید استفاده گردد. (3 الی 4 هفته یک بار)

3- کنترل کننده شوری EC Regulator  به صورت دوره ای باید استفاده گردد.

4- برای محلول پاشی لازم است، PH و شوری آب اندازه گیری شده، تا در صورت نیاز اصلاح گردد.

5- جهت کود دهی با روش آبیاری می توانید از دستگاه تانک کود  یا ونتوری استفاده کنید.

6- نصب فیلتر جهت تسویه آب الزامی می باشد.

7- نوار تیپ های 20 سانتی با وزن 10 کیلو جهت کاشت خیار مناسب می باشد.