فروشگاه آرکا سازه | آموزش و خرید آنلاین لوازم آبیاری
نویسنده: نگار سادات موسویان 
از طریق پخش آبپاش آب در آبیاری بارانی انجام می‌گیرد و اطلاع از عوامل مؤثر بر طرز کار آبپاش‌ها، انتخاب نوع آن و همچنین بالا بردن راندمان آبیاری در مزرعه را یاری خواهد کرد. عوامل گوناگونی بر طرز کار آبپاش‌ها تاثیرگذار است که در ادامه به بررسی مهم‌ترین آنها خواهیم پرداخت.
قطر دهانه آبپاش
میزان آب پخش شده در مزرعه به طور مستقیم با اندازه قطر دهانه آبپاش در ارتباط است. هر آبپاش دارای یک، دو و یا سه دهانه می‌باشد و اندازه قطر دهانه آنها تا 2 اینچ متغیر است.
فشار آبپاش
دبی آبپاش بستگی به قطر دهانه و فشار آب در دهانه دارد. فشار بیش از اندازه و یا کم هر دو اثرات نا مطلوبی در توزیع آب داشته و باعث کاهش ضریب یکنواختی می‌شود. معمولاً کارخانه جات تولید آبپاش‌ها به همراه آن کاتالوگی تهیه می‌کنند که فشار متوسط را مشخص می‌نماید. برای پخش آب با یکنواختی مناسب در مزرعه لازم است بار فشاری متناسب با نوع آبپاش انتخاب شود. آبپاش‌هایی که قطر دهانه کوچک دارند با فشار کم یکنواختی توزیع بیشتری خواهد داشت و هر چه قطر دهانه آبپاش بزرگتر باشد بار فشاری مورد نیاز نیز افزایش میابد.
زاویه پاشش آب
زاویه خروج آب از آبپاش با سطح افق را زاویه پاشش می‌نامند. برای محصولات زراعی این زاویه حدود 30 درجه درنظر گرفته می‌شود. زاویه‌های کمتر از 30 درجه برای آبیاری باغاتی به کار می‌رود که نخواهند شاخ و برگ گیاه خیس شود که به اصطلاح آبیاری زیر شاخ و برگی گفته می‌شود.
چرخش آبپاش ها
برای یک آبیاری یکنواخت سرعت چرخش یکنواخت آبپاش‌ها ضروری است. برای یک آبپاش به خصوص هرچه سرعت چرخش آبپاش‌ها بیشتر باشد قطر پاشش آب کم میگردد.
تداخل آب از آبپاش های مجاور (هم پوشانی)
برای یک آبیاری یکنواخت باید فواصل آبپاش‌ها طوری انتخاب شود که دایره خیس شده زمین از هر آبپاش با آبپاش‌های مجاور تداخل داشته باشند. فواصل آبپاش‌ها روی لوله جانبی و فاصله لوله‌های جانبی روی لوله اصلی با درنظر گرفتن مقدار این تداخل تعیین میگردد.
باد
باد بزرگترین دشمن آبیاری بارانی است و در اثر وزش باد الگوی دایره‌ای پاشش به هم خورده و پخش آب غیریکنواخت می‌شود. بر اساس پژوهش‌ها بیشترین یکنواختی توزیع آب در صورتی بدست می‌آید که زاویه جهت باد با لوله‌های جانبی حدود 45 درجه باشد و در مزارعی که انتخاب زاویه 45 درجه بین دو لوله جانبی ممکن نباشد بهتر است لوله‌های جانبی عمود بر جهت باد قرار بگیرد.
پایه آبپاش
آبپاش ها در آبیاری بارانی بر روی رایزر ها یا لوله های عمودی قرار می‌گیرند که از پایین به لوله جانبی وصل است. ارتفاع پایه آبپاش ها با توجه به دبی در جدول زیر نمایش داده شده است و باید به این نکته توجه شود که ارتفاع پایه آبپاش باید بالاتر از ارتفاع گیاه باشد.
دبی
شدت پخش بستگی مستقیم به دبی آبپاش دارد و دبی نباید طوری انتخاب شود که شدت پخش آب بیشتر از سرعت نفوذ آب شود. در غیر این صورت آب در سطح زمین جریان پیدا کرده و ایجاد رواناب می‌نماید. همانطور که گفته شد دبی آبپاش تابعی از اندازه قطر دهانه و فشار می‌باشد. برای کنترل میزان دبی لازم است که یک یا هر دو این پارامترها را تغییر داد.
فواصل آبپاش‌ها و لوله‌های جانبی
با آبپاش‌هایی با اندازه‌های مختلف و فشارهای متفاوت می‌توان ترکیبات مختلفی از فواصل آبپاش‌ها روی لوله جانبی و نیز فواصل لوله‌های جانبی روی لوله اصلی را انتخاب کرد.
کلیه این شرایط و عوامل در طی طراحی و توسط طراح متخصص بررسی میگردد تا سیستم آبیاری بهترین عملکرد و بازدهی را داشته باشد.
