گلابی درختی گل دار از خانواده گل سرخیان میباشد و دارای حدود ۳۰ گونه است. گلابی انواع مختلفی دارد و بومی شرق اروپا و غرب آسیا است. نگهداری گلابی کار چندان سختی نیست به همین دلیل خیلی از کشاورزان خانگی به کاشت و نگهداری آن تمایل دارند. درخت گلابی گونهها و همچنین ارقام و انواع دورگه مختلفی دارد که در اندازه درخت، شکل تاج، شکل و رنگ میوه و زمان رسیدن میوه تفاوتهایی باهم دارند. از ارقام مهم ایرانی میتوان گلابی درگزی، گلابی اسپادانا، گلابی وحشی، گلابی نطنز، گلابی شاهمیوه و گلابی بیروتی را نام برد.
آبوهوای مناسب
درخت گلابی از درخت سیب نسبت به دما حساستر است. گلابی برای میوه دادن به یک دوره سرما نیاز دارند، گرمای زیاد هوا میتواند باعث به وجود آمدن بیماری آتشک شود. بهطورکلی گلابی میتواند دمایی تا منفی 30 درجه سانتی گراد را نیز تحمل کند. میزان سرمای موردنیاز جوانههای گلابی بین 600 تا 1500 ساعت دمای زیر 7 درجه سانتی گراد میباشد. گلابی در زمستان تا دمای 25- درجه سانتی گراد را تحمل میکند اما شکوفهها در دمای 1- درجه سانتیگراد صدمه میبینند.
خاک مناسب
خاک مناسب کاشت درخت گلابی انواع خاکهای سبک شنی و لومی و نمدار است. زهکشی مناسب برای این گیاه اهمیت ویژهای دارد و در خاکهای سنگین که به خوبی زهکشی نشدهاند عملکرد مناسبی ندارد. میزان اسیدیته یا Ph خاک برای درخت گلابی معمولاً نباید از 7 بیشتر باشد. خاک محل کشت گلابی نباید آغشته به آهک یا نمک باشد. در زمینهای شنی و خشک و یا رسی مرطوب، دوام درخت کاهش پیدا میکند، زیرا رشد ریشه عمقی درخت گلابی به مراتب بیشتر از سیب بوده و لذا قادر میباشد که در اعماق زمین نفوذ کند و از رطوبت طبقات پایین خاک استفاده نماید.
آبیاری مناسب
درخت گلابی نیاز به آبیاری زیادی ندارد. آبیاری بیشازحد سبب ریزش برگهای آن میشود و خشکی نیز گیاه را پژمرده میکند. بهطورمعمول در طول دوران رشد ۲ نوبت آبیاری در هفته کافی است. برای تعیین نیاز آبی در طول دوره رشد گلابی، مهمترین نکته در نظر گرفتن سن گیاه است. اگر درخت تازه کاشته شده باشد یا کمتر از چند سال سن داشته باشد به این معنی است که درخت باید نزدیک تنه و به طور مداوم، دو بار یا حتی سه بار در هفته در صورت عدم بارندگی آبیاری شود. اما وقتی درخت بالغ میشود، ریشههای آن گسترش مییابد. درختان بالغ را میتوان بهدفعات کمتری آبیاری کرد. آبیاری گلابی را میتوان از روشهای مختلف آبیاری مانند قطرهای، کرتی، بارانی و نشتی انجام داد.
تغذیه و کوددهی
تغذیه کودی درخت گلابی در 6 مرحله از رشد انجام میگیرد:
1) چالکود زمستانه
این مرحله از تغذیه جهت جبران کمبود عناصر غذایی درختان و در اواسط زمستان انجام میشود. چالکود سبب رشد بهتر گیاه و بهبود کیفیت میوهها خواهد شد. عناصری که در این مرحله باید به خاک افزوده شود بستگی به آزمایش خاک دارد. کودهای حاوی فسفر، ازت، پتاس، هیومیک اسید، آهن و گوگرد ازجمله کودهایی است که در این دوره به خاک افزوده میشود.
2) تورم جوانه (قبل از گلدهی)
پیش از گلدهی و زمانی که حدود 50 درصد جوانهها ظاهر شدهاند باید از کودهای فروت ست استفاده شود. این کودها حاوی عناصر روی، بور و ازت هستند و سبب میشود تا از ریزش گلها جلوگیری شود و تعداد بیشتری از گلها به میوه تبدیل گردد. این کودها به صورت محلولپاشی و آبیاری قابل کاربرد هستند.
3) پس از ریزش گلبرگها
حال در این مرحله لازم است تا شرایط مناسبی جهت میوه دهی فراهم شود. به همین منظور از کودهایی که حاوی ازت، فسفر و پتاسیم و همینطور ریزمغذیها هستند استفاده میشود. کودهای کامل ماکرو و آمینواسیدها از جمله کودهایی است که توصیه میشود.
4) تشکیل میوه
بهمنظور تشکیل میوه گلابی درخت مانند مراحل دیگر رشدی خود، به سه عنصر غذایی ماکرو یعنی به نیتروژن، فسفر و پتاسیم همچنین عناصر ریزمغذی دیگر احتیاج دارد. همچنین در این مرحله جهت افزایش سایز و پیشگیری از ترکخوردگی میوهها لازم است تا از کودهای کلسیم بالا استفاده شود.
5) فندقی شدن میوه
برای افزایش رشد و کیفیت میوهها و همچنین افزایش قند میوه لازم است تا در این مرحله کودهای حاوی پتاسیم بالا استفاده شود. مصرف کودها در این مرحله بهصورت محلولپاشی و آبیاری هست.
6) گردویی شدن تا قبل از برداشت
در برنامه غذایی گلابی در این مرحله به منظور افزایش سایز و باردهی میوه میبایست از کودهای پتاس بالا استفاده کرد. در این مرحله باید از کود سولفات پتاسیم برای افزایش سایز میوه گلابی استفاده کرد.