درخت مرکبات یکی از فراورده های مهم کشاورزی است و در شرایط گرمسیری همانند مناطق مرکزی و جنوب غربی ایران و مناطق نیمه گرمسیری شمال ایران رشد مناسبی دارد. مناسب ترین دما برای رشد درختان مرکبات 25 تا 28 درجه سانتیگراد میباشد. از نظر شرایط خاک مناسب، خاک های سبک شنی-رسی با pH بین 5 تا 7 معمولا برای رشد مرکبات مناسب است که با توجه به این شرایط محیطی که بیان شد، در شمال ایران خطر سرما و بالا بودن سطح آب زیرزمینی و در جنوب مشکل گرما، شوری و کم آبی وجود داشته که در توسعه کشت و احداث باغات مرکبات باید مورد توجه قرار داد.
خاک مناسب باغ های مرکبات
بيشتر درختان مرکبات به بافت خاك حساسيت زيادی نشان میدهند و اگر خاك دارای عمق مناسب و زهكشی كافی بوده و از pH مناسبی نيز برخوردار باشد به خوبی در آن رشد كرده محصول كافی میدهند. به طور کلی خاك های سبك تر نسبت به خاك های سنگينتر، كم رطوبت تر بوده و به همين دليل در بهار زودتر گرم و در پاييز ديرتر سرد میشوند و چون از تهويه بهتری نيز برخوردارند، در صورت وجود آب و مواد غذايی كافی، درختان ميوه، در آنها بيشتر رشد مینمايند.
در احداث یک باغ مرکبات سه مورد عمق خاک، عمق سطح آب زیرزمینی و میزان شوری خاک(نمک های محلول) باید مورد بررسی قرار گیرد.
آبیاری و روش های آبیاری مرکبات
به طور كلی هرگاه منطقهای دارای بيش از 700 ميلیمتر باران ساليانه، با پراكندگی يكنواخت، باشد برای پرورش درختان به صورت ديم مناسب است. در نقاطی كه سالیانه 700-500 ميلیمتر بارندگی داشته باشند نياز به آبياری مرتب در سراسر فصل رشد دارند. در اکثر مناطق ایران (به جز حاشیه دریای خزر) تنها گياهان بسيار مقاوم در برابر كمآبی (از قبيل انگور، بادام، پسته و انجير) را میتوان به صورت ديم پرورش داد و مرکبات نياز به آبياری مرتب دارند. به دلیل کمبود آب در کشور تهیه شرایط برای آبیاری صحیح احتیاج به سرمایه ای دارد که پیش از احداث باغ باید تامین گردد. علاوه بر مسئله کمیت آب، کیفیت آب نیز مسئله ای مهم است زيرا آبياری مداوم يك خاك خوب با آب سنگين و يا شور، به تدريج، زمين را شور و نامناسب میسازد.
سیستم آبیاری قطره ای مناسب ترین روش آبیاری باغات مرکبات میباشد. در این روش هم از هدر رفت آب جلوگیری می شود و هم تمام درختان به طور یکسان آبیاری می شوند و می توان گفت با استفاده از روش قطره ای درختان دیگر دچار تنش کم آبی نخواهند شد و همچنین این روش باعث می شود مواد غذایی به خوبی جذب ریشه شده و به تمام قسمت های درخت برسد.
تغذیه و کوددهی مرکبات
کوددهی و تغذیه مرکبات در طول فصل رشد و در چند مرحله انجام می شود که در زیر کودهای پیشنهادی و توصیه شده در هر مرحله از رشد و نحوه مصرف کودها آورده شده است:
1-قبل از فعالیت گیاه (مرحله چالکود زمستانه):
در این مرحله مخلوطی از کود های پتاس، فسفات، آهن و کود های آلی و به صورت چالکود استفاده میشود. کود های ماکرو جی آر و پتاس گوگردی و یا ماکروهیومیکی و پتاس گوگردی در این دوره توصیه میگردد.
2-مرحله تورم جوانه و پیش از گلدهی:
توصیه کودی این مرحله کودهای فروت ست است. کودهای فروت ست فلورا و سیوید و یا ریزمغذی میکروفول میکس بیولکم و به صورت محلولپاشی در این مرحله به گیاه داده میشود.
3-بعد از ریزش کامل گلبرگ ها:
در این مرحله برای افزایش رشد و تشکیل میوه های با کیفیت از کود های اسید هیومیک سوپر پلاس وآمینو میکرو میکس به همراه ان پی کی 20-20-20 استفاده می شود. که این کود ها به روش محلولپاشی و یا از طریق آب آبیاری مصرف می شود.
4-پر شدن میوه ها(7-10هفته پیش از برداشت):
در این دوره کودهای اسید هیومیک سوپرپلاس و کودهای نیترات کلسیم مایع به صورت محلولپاشی استفاده میشود. کود های کالسیسان حاوی (40درصد آمینو اسید،2.8درصد نیتروژن آلی، 10درصد اکسید کلسیم،2درصد اکسید منیزیم،10درصد کربن آلی) یا نئوبیت حاوی (15درصد اکسید کلسیم، 0.25 درصد بور) به منظور افزایش سایز میوه و جلوگیری از ترک خوردگی میوه توصیه میشود.
5-بلوغ و رسیدن میوه(3-5 هفته پیش از برداشت):
کودهای پتاسیم 42 درصد و نیترات کلسیم و یا سولفات پتاسیم و به صورت محلولپاشی در این دوره توصیه میگردد.
6-بعد از برداشت:
در این مرحله باید کود های حاوی عناصر روی و بور مانند کودهای فروت ست و به صورت محلولپاشی توصیه میشود.